2014 senesinde dünyanın en büyük kripto para borsası olan MtGox battığında işlerin bitcoin açısından kötü gideceği düşünülüyordu ancak bu olmadı. Hatta MtGox mezarlığında parasını kaptıranlar zaman içinde bitcoin’in yaşadığı 18-20 misli fiyat artışları dolayısıyla bir nevi hodl yapmış bile oldular.
Başlık konumuza gelirsek ; Kripto para borsalarında fiat paraya sabitlenmiş varlıklar ilk defa Tether ile hayatımıza girdi. MtGox battığında en azından kasasında çaldırdıklarından kalan bitcoin’ler mevcuttu. Peki ya Tether battığında elinde USDT bulunduranlar ne ile karşılaşacak dersiniz?
Tether vadetmesine rağmen şimdiye kadar bağımsız bir denetçi tarafından ciddi bir denetime tabi tutulmadı. Amerika’daki bir devlet kuruluşu olan CFTC Tether ile aynı CEO’ya sahip olan Bitfinex’e 2018 senesinde subpoena gönderdi yani hukuki dilde belli sorularına cevap vermesini istedi. Bu girişimin sebep ve sonuçları ile ilgili hala ortada net bir şey yok.
Hakkında bu kadar negatif söylem üretilen ve bunları çürütecek ciddi argümanlar üretememiş olan Tether peki niye halen batmadı yahut gerçek yüzünü bizlere göstermedi? Kişisel düşüncem şu ki ; ortadaki kirli çarkın muhtemelen tek bir dişlisi yok, birden fazla tüzel/kişisel varlığın eşgüdüm içinde hareketi söz konusu. Masanın bir bacağı sallansa da diğer bacaklar hala masanın ayakta kalmasına ve düzenin devam etmesine sebep oluyorlar.
Peki Tether’in batışı nasıl gerçekleşir?
Tether’in batışının gerçekleşmesi için elinde USDT bulunduran kripto para kullanıcılarının panik halinde toplu olarak elindeki USDT’leri fiat geçişi sunan borsalarda gerçek para ile bozdurmaları şeklinde olur. Piyasada oluşan bir FUD (Fear-Korku, uncertainty-Belirsizlik, doubt-Şüphe) üzerine ister istemez USDT gerçek fonksiyonu dışına çıkacak, fiat geçişi sunan borsalar USDT/TRY, USDT/USD gibi çiftleri işleme kapatacak, işlem çifti kapatılmamış BTC/USDT gibi tahtalarda ise benzer çift olan BTC/USD’ye göre belirgin bir yükseliş olacaktır.
MtGox’un iflas sürecindeki belirsizlik zamanlarını belki hatırlayanlar olacaktır, reel hayattaki BTC değerleri 600 küsür dolarlarda seyrederken bu borsada BTC’nin fiyatı 100-300 dolarlar arasında gezinmişti.
USDT’nin piyasaya girişi borsalar eliyle olmakta, özellikle de fiat geçişi bulunmayan borsalar ilk etapta Tether’den USDT’yi anlaşarak almakta ve USDT pair’i olan tahtalarda sunarak hacmi dengelemekte. Yüklü bir USDT alımı ile cüzdanlarında ciddi bir USDT bakiyesi taşımadıkları durumda Tether’in batması ilk etapta bu tip borsaları etkilemeyecektir. Fiat geçişi sunan bankalarda da aslında durum benzer zira borsanın cüzdanındaki USDT’ler borsanın operasyonunu destekleyecek şekilde kullanıcılara hali hazırda geçmiş olacaktır büyük ihtimalle.
FUD aşamasından sonra Tether’in sırrı kadem basması halinde ise nakde yahut başka bir kripto paraya çevrilemez hale dönen USDT’nin getirdiği tüm yük bunu elinde bulunduran kullanıcıların üzerinde olacaktır.
Bir diğer senaryo da Bitfinex harici tüm borsaların USDT’yi zaman içinde tedavülden kaldırması olabilir. Yine oluşan FUD ile beraber kullanıcılar USDT’leri ellerinden çıkarmak isteyecek piyasada bulunan tüm USDT’yi karşılayacak bir nakit olmaması durumunda (yani Tether’in batık olması durumunda) ister istemez Bitfinex tarafından bu işlem ile ilgili hizmet askıya alınacaktır, peşinden de Bitfinex’in batışı gerçekleşecektir.
Batış diyorum ben ama tabii batış olmuyor bu zira hem Tether hem de Bitfinex ki ikisinin de sahipleri aynı kişiler resmi olarak İngiliz Virgin Adalarında kurulmuş firmalar. Offshore dediğimiz, vergi cenneti dediğimiz ve finansal açıdan büyük gizlilik tanıyan ülkelerden biri İngiliz Virgin Adaları.
Böyle bir olayın gerçekleşmesi halinde tüm kripto para ekosistemine olan etkisini düşünürsek karşımızda şöyle bir tablo mevcut.
An itibariyle dolaşımda olan Tether miktarına bakıldığında 4,8 küsür milyar USDT olarak gözüküyor. Tether ve Bitfinex’in kötü niyetli şirketler olduğunu ve karşılığı olmayan Tether bastığı varsayımından hareket edecek olursak dünyadaki tüm USDT kullananlar bu meblağ ölçüsünde bir kayba uğruyor olacaklar. Pek tabii dolaşımda olan bu USDT’lerin bir kısmının da son kullanıcıların değil değişik borsalar / balinalar ve bizzat Tether’in elinde olması gerekiyor.
En yüksek pazar genişliğine sahip Bitcoin’e baktığımızda an itibariyle Tether’in 37 misli ve olası bir batış durumunda Tether’in ciddi etkisinde olmayacağı söylenebilir ancak “Bitcoin fiyatlarının Tether eliyle manipülasyonu” iddiası düşünüldüğünde ilk etapta Bitcoin’in bundan negatif etkileneceği çok büyük ihtimal olacaktır.
Tether’in çöküşü beri yandan fiat arabirimi sunmayan borsaların bunu sunmaya zorlanması ve/veya popülaritelerini yitirmelerine yahut çöküşlerine de yol açması muhtemeldir.
Bu yazıyı yazarken amacım yeni bir FUD oluşturmaktan ziyade Tether’in batışının olası şeklini ve sonuçlarını ortaya koymaktı. Günde 40 milyar USDT el değiştirirken Tether hala piyasada güçlü bir oyuncu olarak yer almaya devam etmekte.